Tadeusz Leonard Geras
kapitan administracji | |
Data i miejsce urodzenia |
6 listopada 1895 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 marca 1971 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
II Brygada Legionów Polskich |
Stanowiska |
kierownik referatu |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
|
Tadeusz Leonard Geras (ur. 6 listopada 1895 w Kalwarii Zebrzydowskiej, zm. 19 marca 1971[1] w Koninie) – polski wojskowy, żołnierz Legionów Polskich, powstaniec wielkopolski, kapitan administracji Wojska Polskiego[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 6 listopada 1895 w Kalwarii Zebrzydowskiej, w rodzinie Grzegorza i Julii ze Stępkowskich[3] . Od dzieciństwa angażował się w działalność niepodległościową, należąc do Związku Walki Czynnej i pełniąc funkcję komendanta Związku Strzeleckiego w obwodzie kalwaryjsko-lanckorońskim. Uczył się w c. i k. Gimnazjum Wyższym w Wadowicach. W roku 1914 porzucił studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim by w stopniu dowódcy plutonu wstąpić do Legionów Polskich. Podczas walk na froncie ranny. W 1916 otrzymał awans na sierżanta, od tego czasu pełnił też funkcję instruktora kampanii karabinów maszynowych. W 1915 roku ukończył kurs podchorążych na Węgrzech. W 1916 roku mianowany na sierżanta oraz szefa kompanii i instruktora w kompanii karabinów maszynowych. W 1917 roku oddelegowany został do prac werbunkowych na rzecz Polskiej Organizacji Wojskowej (działał m.in. w Słupcy). W 1918 roku ukończył, jako aspirant, Szkołę Oficerską w Bolechowie[2].
16 lutego 1918, podczas przebijania się oddziałów II Brygady przez front pod Rarańczą, dostał się wraz z tylną strażą pułku do niewoli austriackiej. Osadzony w obozie Bustyhaza, potem w Talaborfalva na Węgrzech. Za bunt przeciwko Austro-Węgrom skazany został na karę śmierci, ostatecznie zmienioną na zesłanie na front włoski – skąd zbiegł w przebraniu palacza. Wkrótce przedostał się do Krakowa, gdzie brał udział w zdobywaniu austriackich koszar[2].
Od 2 grudnia 1918 roku walczył w powstaniu wielkopolskim, w bojach pod Skalmierzycami, Boczkowem, Ostrowem i Krotoszynem. Razem z Władysławem Wawrzyniakiem organizował batalion pograniczny w Szczypiornie, w którym dowodził kompanią karabinów maszynowych[2][3] .
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 850. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 2 pułk piechoty Legionów[4]. Do października 1919 był oficerem ewidencyjnym w Powiatowej Komisji Uzupełnień w Kaliszu, potem od października 1919 do grudnia 1920 oficer ewidencyjny w PKU Wadowice. Od grudnia 1920 do 1922 oficer ewidencyjny w PKU w Piotrkowie Trybunalskim. Do lata 1927 roku pełnił służbę w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Nowy Targ na stanowisku referenta, a od lutego 1926 roku – kierownika II referatu poboru. W tym okresie pozostawał oficerem nadetatowym 75 pułku piechoty w Królewskiej Hucie[2][5][6][7].
W lipcu 1927 roku został przeniesiony do nowo powstałej PKU Żywiec na stanowisko kierownika II referatu[8][9]. We wrześniu 1930 roku został przydzielony do nowo powstałej PKU Lublin Miasto na stanowisko kierownika II referatu[10][11]. W czerwcu 1934 roku został przydzielony do PKU Konin na stanowisko II referenta[12][13], która 1 września 1938 roku została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Konin. Od lutego 1939 roku pracował w Departamencie Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[2].
Zawarł związek małżeński z Janiną Ganowicz, współzałożycielką konińskiego PTK, z którą miał syna[2].
W sierpniu 1939 roku powrócił do Konina, a 5 września z personelem PKU, został ewakuowany do Warszawy. W czasie kampanii wrześniowej walczył w obronie Warszawy. Pełnił funkcję adiutanta Załogi Cytadeli[14]. W związku z kapitulacją stolicy 28 września1939 roku dostał się do niewoli niemieckiej. Resztę okupacji spędził w Oflagu XIB Braunschweig i IIC Woldenberg. Po zajęciu obozu jenieckiego przez Armię Czerwoną dwukrotnie próbował powrócić do czynnej służby wojskowej, jednak bezskutecznie. Do przejścia na emeryturę w 1960 roku pracował jako urzędnik w Polskich Zakładach Zbożowych, a później w Spółdzielni Stolarskiej w Koninie[2].
Zmarł 19 marca 1971 roku. Pochowany na konińskim cmentarzu przy ulicy Kolskiej[2].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości (22 grudnia 1931)[15],
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Walecznych,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Wielkopolski Krzyż Powstańczy (6 grudnia 1957)[3] ,
- Odznaka Grunwaldzka.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 336.
- ↑ a b c d e f g h i Geras Tadeusz Leonard (1895-1971) - Powązki Konina [online], www.powazkikonina.lm.pl [dostęp 2022-11-03] .
- ↑ a b c Lista odznaczonych WKP ↓.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 86.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 340, 429, 1473.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 299, 373, 1342.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 13.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 221.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 142, 229.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 297.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 79, 517.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 155, 159.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 86.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 153, 336.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 296, poz. 391 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
- Czubiński Antoni, Polak Bogusław: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Gulczyński Janusz: Żołnierski Życiorys [w:] "Koniniana" nr 2 (11). Konin: 2004, s. 2.
- Geras Tadeusz Leonard (1895-1971). Powązki Konina, 2013-12-30. [dostęp 2015-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-30)].
- Tadeusz Geras. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-08)].
- Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”. [dostęp 2019-01-08].
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1910–1914)
- Jeńcy Oflagu II C Woldenberg
- Jeńcy polscy w niewoli niemieckiej (kampania wrześniowa)
- Kapitanowie administracji II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Kalwarii Zebrzydowskiej
- Obrońcy Warszawy (1939)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Odznaką Grunwaldzką
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
- Oficerowie komend uzupełnień II Rzeczypospolitej
- Pochowani w Koninie
- Powstańcy wielkopolscy (1918–1919)
- Urodzeni w 1895
- Zmarli w 1971
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918 (Austro-Węgry)
- Ludzie związani z Krakowem (okres zaborów)
- Ludzie związani z Wadowicami
- Ludzie związani ze Słupcą
- Ludzie związani z Krotoszynem
- Ludzie związani z Kaliszem
- Ludzie związani z Piotrkowem Trybunalskim
- Ludzie związani z Nowym Targiem
- Ludzie związani z Żywcem
- Ludzie związani z Warszawą